HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ

Herhangi bir kapalı mahaldeki havanın başarılı bir şekilde tahliyesi havalandırma sistemleri ile sağlanır. Hem ortamın işe uygun olması hem de çalışan personelin faaliyetlerini daha sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi için gereklidir. Sistem sayesinde kirli olarak tanımlanan havanın yerini taze hava alacaktır. Bunun için tasarlanmış kompleks sistemler; Bulunduğu mekanın fiziki özelliklerine göre tasarlanmakta olup, estetik açıdan herhangi bir problem içermemektedir. İhtiyacınız olan havalandırma sistemini MECOFIST Mühendislik ile temin edebilirsiniz.

KULLANIM ALANLARI

Havalandırma sistemleri birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Bunlar;

• Isı geri kazanım sistemleri
• Klima santralleri
• Fabrika / atölye havalandırma sistemleri
• Havuz nem alma sistemleri
• Poliklinik (diş muayenehanesi/ veteriner havalandırma sistemleri)
• Restoran havalandırma sistemleri
• Kafe havalandırma sistemleri
• AVM havalandırma sistemleri
• Mutfak egzoz sistemleri
• Paslanmaz çelik baca sistemleri
• Ofis havalandırma sistemleri
• Güzellik salonu havalandırma sistemleri
• Taze Hava sistemleri
• Otopark havalandırma sistemleri

HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ TİPLERİ

Temel olarak iki farklı sistem vardır.

•   Doğal havalandırma
•   Mekanik havalandırma

Bilinen basit yöntem Doğal Havalandırma günümüzde çok sık kullanılmamaktadır. Mekanik bir araca ihtiyaç duymayan bu sistemde hem basınç hem de sıcaklık farkının ortaya çıkması nedeniyle bir ortamdaki hava sabit kalmaz. Kapılardan, pencerelerden veya boşluklardan çıkar. Hava akışını kontrol etmek için hava perdeleri ve menfezler kullanılabilir.

Mekanik Havalandırma daha modern bir çalışma prensibine sahiptir ancak son derece verimli olduğu için beklentileri de karşılamaktadır. Bunun temel nedeni, sistem başarılı bir şekilde çalışırken havanın buna göre arıtılmasını sağlamasıdır. Mekanik havalandırma ile hem nem koşullarında hem de sıcaklık seviyelerinde istenilen değişimler sağlanır.

MEKANİK HAVALANDIRMANIN ÇALIŞMA PRENSİBİ

Havalandırma sistemleri arasında en çok tercih edilen sistem olan mekanik yani zorlamalı havalandırma; kötü havayı tahliye ederken taze havanın içeri girmesini sağlar. Bu iki hareket de özel bir sistemle sağlanır. Bunun için bir fan kullanılır. Fanların birden fazla işlevi vardır. İlk olarak, dışarıdan hava üfler. Bundan sonra hava akışını hem filtreden hem de ısıtıcıdan geçirme işlemi başlar. Bu noktada talebe göre gerekli derecelendirmelerin yapılması mümkündür. Buradaki hava temizlendikten sonra iç ortama uygun hale gelir.

KULLANILAN YÖNTEMLER

Son derece özel ve dayanıklı bir şekilde döşenen ve ayrıca hiçbir şekilde sızdırmayan kanallardan geçen hava ortama yayılmaktadır. Tahliye için sistemdeki başka bir fan kullanılmaktadır. Buna egzoz fanı denir. Bu noktada ısı geri kazanım sistemi de kullanılabilir. İnsan sağlığı için sorun oluşturabilecek hava ortamdan tahliye edilir. Burada dikkat çeken özellikle ısının geri kazanılabilmesidir. Bu, sistemi oldukça işlevsel hale getirir. MECOFIST Mühendislik kalitesi ile sunulan havalandırma sistemlerine uygun fiyatlarla sahip olabilirsiniz.

DOĞAL HAVALANDIRMA

Havalandırma sistemleri arasında en bilinen ve aynı zamanda en eski yöntem olan doğal havalandırma; herhangi bir pencere, açıklık veya kapıdan havanın dahil edilmesi anlamına gelir. Binanın cephe bölümünde sızma ve sızma hareketleri vardır. Buradaki ana kaynak rüzgar basıncıdır. Hem yoğunluk hem de sıcaklık farklılıklarından dolayı oluşan basınç sayesinde ortamın havalandırılması sağlanır.

HAVALANDIRMA SISTEMLERININ AVANTAJLARI

• Havalandırma ile rahatsız edici kokular dışarı atılır.
• Taze hava kesintisiz olarak ortama girer.
• Her türlü patlama ve yangın riskini bu şekilde ortadan kaldırmak mümkündür.
• Kirletici olarak tanımlanan yapılar başarıyla seyreltilir.
• Ortamdaki havanın yenilenmesi ile hem çalışma koşulları makul hale getirmekte hem de çalışan personelin sağlığı korunmaktadır.

Bu sistemlerin kullanım alanı son derece geniştir. Bunlara gıda sektörü, üretim tesisleri ve atölyeler dahildir. Ofisler için de tercih edilebilir. Ortak alan ile her mekanda sorunsuz bir hava sirkülasyonu sağlar.

HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN SEÇİMİ

MECOFIST Mühendislik’in çeşitli fiyat segmentlerinde sunduğu farklı özelliklere sahip çok sayıda hava sistemi, müşteri beklentilerini sonuna kadar karşılamaktadır. Seçim yapmadan önce kullanacağınız alanın boyutunu, şartlarını ve tasarımını göz önünde bulundurmalısınız. Buna göre satın almak, olası sorunları önleyecektir.

OTOPARK HAVALANDIRMA TESİSATLARI

Kapalı otoparklar için tasarlanan havalandırma sistemleri, iki temel ihtiyaçtan yola çıkarak planlanmaktadır. Bu sistemler günlük işletmede, zararlı araç egzoz gazlarının tahliyesi ve acil yangın durumunda, insanların kaçışına ve itfaiye personelinin yangına müdahalesine yardımcı olması için tasarlanır.

Jet Fanlar vasıtası ile kapalı otoparklarda tesis edilen havalandırma sistemleri, Avrupada son 7–8 yıldır görülmektedir. Ülkemizde ise son 2–3 yılda oldukça yaygın bir şekilde talep görmektedir. Otopark havalandırmasına bu yeni yaklaşım, beraberinde  teknik  ve  finansal  açıdan  birçok  avantaj  getirdiği  gibi,  bir  takım  kavram  kargaşalarına  da  neden olmaktadır.

Bu yazının amacı, başlangıçta jet fanlı sistemleri ile klasik kanallı sistemlerin özet bir tanıtımını ve karşılaştırmasını yapıp; jet fanlı sistemler ülkemizde tasarlanırken,  hedeflenen amaçlar ile tasarım sırasında dikkate alınan kriterler arasındaki çelişkileri vurgulamaktadır.

“Duman Kontrolü” ve “Duman Tahliyesi” konularına açıklık getirmektir.

HAVALANDIRMA İHTİYACI VE MUHTELİF SİSTEMLER

Bina içindeki kapalı mahallerin havalandırma sistemleri, genel olarak incelendiğinde; koşullandırılmış taze havanın, tavan seviyesinden veya göreceli olarak mahallin yüksek bir seviyesinden, bir kanal sistemi vasıtası taşınıp, çok sayıda menfez veya difüzörden ortama verildiği görülebilir.  Bu menfez ve difüzörlerden ortama verilen taze hava, indüksiyon etkisi ile ortamdaki hava hareketini ve karışımını tetikler. Taze hava, mahalde bulunan ortam havası ile karıştırılıp, homojen bir hava dağılımı ve ortamdaki konfor şartları sağlanır. Temel prensip olarak, taze hava miktarı ve tedarik noktaları kontrol altında tutulduğu için, mahalden egzoz edilen kirli hava göreceli olarak daha önemsiz kalır.

Otoparklarda ise son 20 yıldır, egzoz esaslı bir kanal sistemi üzerinden, otopark hacminin, saatte belli bir değişim miktarının elde edilmesi prensibi üzerine tasarım ve uygulamalar yapılmaktadır. Otoparklara taze hava sağlanması göreceli olarak egzoza göre daha az önemsenmektedir. Taze hava miktarı için endirekt olarak, egzoz havası miktarı kontrol altında tutularak, bir endirekt taze hava kontrolü yaratılmaktadır. Genelde taze havanın, rampalardan, açıklıklardan, kuranglezlerden doğal olarak alınması esas alınmaktadır.

Ekstrem durumlarda ise, otoparkta yetersiz doğal açıklık bulunması halinde, kısıtlı sayıda taze hava fanı ile otoparka taze hava tedarik edilmektedir.

JET FANLI SİSTEM

Jet Fan uygulamaları ise, otoparktaki kanal sistemi yerine çok sayıda, küçük ebatlı, yüksek hava hızları yaratabilen fanlara dayanmaktadır. Jet Fanlar çok uzun süredir tünel uygulamalarında kullanılmıştır. Prensip; fanların atış ağızlarında çok yüksek hava hızları yaratarak, önlerindeki büyük hava kütlelerini iterek harekete geçirmesi üzerine inşa edilmiştir. Fandan çıkan yüksek hıza sahip hava kütlesindeki momentum, tüm çevreye etkiyecek ve indüksiyon etkisi ile fanın içinden geçen havadan çok daha fazla bir hava kütlesini harekete geçirecektir.
Jet Fanlar, otopark içine stratejik olarak yerleştirilerek, yukarıda belirtilen hava kütle hareketini, egzoz şaftlarına doğru iletmektedirler. Jet Fanlar otopark içinde kontrollü bir şekilde istenilen güzergâhta hava akışı yaratma görevini üstlenirler. Kanallı sistemle karşılaştırıldığında, Kanal ve üzerindeki menfez, difüzör, damper gibi ekipmanların yerini alırlar.

Şaftlardaki ana egzoz fanları ise, otoparkın ihtiyaç duyduğu egzoz miktarını (havalandırma miktarını) sağlamalıdır. Burada  dikkat  edilmesi  gereken  fark,  kanallı  bir  sistem  ile  karşılaştırıldığında,  şafttan  itibaren  otopark  tarafında herhangi bir emiş kanalı olmayacağı için, şaftlarda yer alan ana egzoz fanlarının çok daha düşük, bazı durumlarda neredeyse ihmal edilebilecek bir dirence karşı çalışacak olmasıdır. Bu fark Jet Fanlı sistemlerin işletme açısından daha az enerji tüketmesine dolayısıyla işletmesinin daha ekonomik olmasını sağlamaktadır.

Jet Fanlar, ürettikleri itme güçleri (Thrust ‐ Newton) değerleri ile anılır. Bir Jet Fanın itme gücü, içinden geçen hava kütlesinin miktarı ve bu kütleye kazandırdığı hız ile orantılıdır.

KAÇIŞ (YANGIN) MERDİVENİ BASINÇLANDIRMA İHTİYACI

Yangın merdivenlerine duman girişinin önlenerek insan tahliyesinin dumansız bir ortamda sağlanması ile itfaiye görevlilerine yangına müdahale için uygun ulaşım yolu sağlanması amaçlanır.

SİSTEM PRENSİBİ

Merdiven kovası yangına dayanıklı ve duman sızdırmaz kapılarla bina bölümlerinden ayrıldığından, merdiven kovasına verilen hava ile pozitif basınç uygulanır ve merdiven kovasına komşu bölümlerden duman girişi önlenir.

YASAL MEVZUAT

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik 

R.G Sayı 27344            0.9/0.9/2009

İlgili diğer idarelerin yayınladıkları yasal düzenlemeler ve TS standartları, EN standartları ve uluslararası standartlar.

Bu konuda uygulamada kabul gören ve tercih edilen uluslararası standartlardan BS 5588 Part-4 ile NFPA 92 A standart esaslarını sayabiliriz.

TANIMLAR

Acil durum asansörü (İtfaiye asansörü): Binalarda bulunan, kullanımı doğrudan yangın söndürme ve kurtarma ekiplerinin veya itfaiyenin denetimi altında bulunan ve ek korunum uygulanmış olan özel asansörü,

Basınçlandırma: Kaçış yollarındaki iç hava basıncını yapının diğer mekanlarındaki basınca göre daha yüksek tutarak duman sızıntısını önleme yöntemi.

Bina yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafeyi veya imar planında veya BYKH Yönetmelikte öngörülen yükseklik

Duman kontrolü: Yangın halinde duman ve sıcak gazların yapı içindeki hareketini veya yayılımını önlemek için alınan tedbirler.

Duman tahliyesi: Dumanın yapının dışına kendiliğinden çıkmasını veya mekanik yollarla zorlamalı olarak atılması.

Kaçış (Yangın) merdiveni: Yangın halinde ve diğer acil hallerde binadaki insanların emniyetli ve süratli olarak tahliyesi için kullanılabilen, yangına karşı korunumlu bir şekilde düzenlenen ve tabii zemin seviyesinde güvenlikli bir alana açılan merdiven.

Yangın güvenlik holü: Kaçış merdivenlerine yangının ve dumanın geçişini engellemek için yapılacak bölüm.

Yapı sorumluları : Yapım işlerinde görev alan yapı müteahhidi, proje müellifi, tasarımcı, şantiye şefi ve yapı denetim kuruluşu.

Yapı yüksekliği: Bodrum katlar, asma katlar ve çatı arası piyesler dahil olmak üzere, yapının inşa edilen bütün katlarının yüksekliğini.

Yüksek bina: Bina yüksekliği 21,50 m’den, yapı yüksekliği 30,50 m’den fazla olan binalar.

YASAL SORUMLULUK

MADDE 6- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından;

1. Yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler,
2. Yatırımcı kuruluşlar,
3. Yapı sahipleri,

ç) İşveren veya temsilcileri,

1. Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçılar,

e)   Yapı yapılmasında ve kullanımında görev alan müşavir, danışman, proje kontrol, yapı denetimi ve işletme yetkilileri, görevli, yetkili ve sorumludur.

Bu Yönetmelik hükümlerine uyulmaması sebebiyle meydana gelen yangın hasarlarından dolayı

1. Yapı inşasında yer alan yapı sahipleri, işveren ve işveren temsilcileri,
2. Tasarımda, uygulamada ve denetimde görevli mimar ve mühendisler,
3. Yapı denetimi kuruluşları,

ç) Müteahhitler, imalatçılar ve danışmanları, kusurlarına göre sorumludur.

BASINÇLANDIRMA SİSTEMİNİN UYGULANMASI ZORUNLU OLAN BİNALAR

Madde 89-1 Konutlar hariç olmak üzere, bütün binalarda, merdiven kovasının yüksekliği 30,50 m’den fazla ise.

1. Bodrum kat sayısı 4’den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren kaçış merdivenleri.
2. Yapı yüksekliği 51,50 m’den fazla olan konutlar.
3. Acil durum asansörü kuyuları